اهمیت نقش و جایگاهی که وکلاء در تحقق  عدالت و حمایت از آزادی‌ها و حقوق اساسی بشر می‌توانند ایفا نمایند و همچنین مقتضیات اجرای حق محاکمه و حق دادخواهی ، موجب شده تا در تدوین اسناد حقوق بشری  حق داشتن وکیل در رسیدگی‌های قضایی مورد شناسایی قرار گیرد و حتی در مواردی دادگستری ملزم به اخذ وکیل  برای افراد تحت محاکمه شده یا باید حق داشتن وکیل را به اشخاص اطلاع دهد. نوشتار حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع و اطلاعات کتابخانه­ای صورت گرفته است، ضمن شناسایی تعهدات وکیل در حقوق ایران، به بیان شاخص­های وکیل در مقابل حقوق بشر و نیز نقش وکیل در پیشبرد و توسعه حقوق بشر می­پردازد.

چکیده

مقدمه

مفاهیم

1-1-تعریف وکیل (وکالت)

 2-1-عقد وکالت در لغت و اصطلاح

3-1-عقد وکالت در قانون مدنی

4-1-مفهوم حقوق بشر و مصادیق آن

1-4-1-حق کرامت

1-4-2-حق آزادی

1-4-3-حق حیات

2-تعهدات وکیل در حقوق ایران

2-1-تعهدات قراردادی

2-2-تعهدات اخلاقی

3-1-1-2-1-شجاعت و جسارت

2-2-1-احتراز از قبول دعاوی که دانش و معلومات کافی در آنها برخوردار نیست

2-2-2-منع استفاده ابزاری از قوانین و مقررات

2-2-3-راز داری

2-3-تعهدات قانونی

2-3-1-صداقت و درستکاری

2-3-2-حفظ اسرار موکل

3-شاخص‌های وکیل حقوق بشری

3-1-کنشگری شرافتمندانه

3-2- آداب تخلق وکیل حقوق بشری

3-3- ترویج و آموزش حقوق بشر

 3-4- در تکاپوی توسعه سیاست‌ها و اصلاح قانون

4-ابزار کار اثربخش وکیل حقوق بشری

4-1-روحیه ایجابی

ارتباط

3-4-تاب‌آوری

4-4-متقاعدسازی

4-5- سطح تعامل وکیل حقوق بشری با حکمرانی

6-نقش وکیل در پیشبرد و توسعه حقوق بشر

نتیجه­گیری

منابع و مآخذ

1. ابراهیمی، علیرضا (1394). حقوق بشر و سازمان­های بین­المللی، تهران: مجد، چاپ اول
2. اسدی، رضا، راعی، مسعود، اسدی کوه باد، هرمز (1400). کرامت انسانی به عنوان مبنای برخورداری از حقوق شهروندی با رویکردی بر نظریه فقهای معاصر و ایمانوئل کانت، فصلنامه مطالعات میان رشته­ای فقهف شماره 3، 47-64
3. اکبری، رستم علی، شاکری، یاسر (1400). اصول و قواعد حاکم بر اخلاق حرفه­ای در شغل وکالت، تمدن حقوقی، دوره 4، شماره 9
4. انصاری، مسعود، طاهری، محمد علی (1388). دانشنامه­ی حقوق خصوصی (جلد سوم) تهران: جنگل، جاودانه، چاپ سوم
5. انصافداران، محمدرضا (1390). بررسی تطبیقی وظایف حرفه­ای وکیل دادگستری، تهران: جنگل، جاودانه، چاپ سوم
6. خزاعیان، مرضیه (1401). تعهد وکیل نسبت به موکل در وکالت مدنی و کیل دادگستری، سومین کنفرانس بین­المللی فقه، حقوق، وکالت و علوم اجتماعی در افق ایران 1404
7. دانش کیا، محمدحسین (1389). وظیفه اخلاقی وکیل در برابر اعتراف موکل مجرم، نشریه پژوهشنامه اخلاق، شماره 7 و 8
8. دیوسالار، نادر، نجفی توانا، علی (1400). مبانی استقلال وکیل و روند حق دفاع در پرتو تحولات تقنینی ایرانفصلنامه پژوهش حقوق کیفری، دوره 9، شماره 34
9. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1414). مفردات الفاظ القرآن، لبنان: دار العلم، دار الشامیه، الطبعه الاولی
10. عمید، حسن (1387). فرهنگ عمید، تهران: امیرکبیر، چاپ هشتم
11. فضایلی، مصطفی، ملاکه، ابراهیم (1394). حق داشتن وکیل در اسلام و حققو بین المللی بشر با تاکید
12. قاری سید فاطمی، محمد (1401). حقوق بشر معاصر، تهران: نگاه معاصر، چاپ ششم
13. قاری سید فاطمی، محمد (1402). جستارهایی تحلیلی در حق­ها و آزادی­ها، تهران: نگاه معاصر، چاپ ششم
14. لطفی، اسدالله (1390). سلسله مباحث فقهی-حقوقی عقد وکالت، تهران: جاودانه
15. معین، محمد (1386). فرهنگ معین، تهران: زرین، چاپ سوم
16. نبویان، محمود (1387). جستاری در انواع حق، مجله معرفت فلسفی، شماره 4
17. نیکل، جیمز (1402). حقوق بشر، تهران: طرح نو، چاپ اول
18. هلپین، ادوارد، هیک، استیون، هوسکینز، اریک (1392). حقوق بشر و اینترنت، ترجمه: مهناز بهراملو و قاسم زمانی، تهران: انتشارات خرسندی، چاپ دوم
19. یزدانیان، علیرضا (1397). قلمرو تعهدات و مسئولیت مدنی موکل و وکیل ناشی از فعل شخصی و فعل غیر در مقابل یکدیگر و اشخاص ثالث در فقه و حقوق فرانسه، فصلنامه پژوهش حقوق اسلام و غرب، سال 5، شماره 2

1. Conde, H . Victor, A Handbook of International Human Rights Terminology, Santa Barbara CA: ABC- Clio, Second Edition, 2002, p.75.